the worst events in the history of Somalia

Dhacdooyinka ugu foosha xumaa ee taariikhda Soomaaliya waxay ku soo bilowdeen markii ay burburkii dawladii dhexe ee Soomaaliya dhacay sanadkii 1991. Tan iyo markaas, dalka wuxuu maray marxalado kala duwan oo dhibaato iyo qas ah. Qoraalkaan wuxuu bixin doonaa faahfaahin ku saabsan dhacdooyinka ugu foosha xun ee taariikhda Soomaaliya, kuwaas oo leh saameyn qoto dheer oo ku saabsan dadka iyo dalka.

## Burburkii Dawladii Dhexe ee Soomaaliya (1991) Embed from Getty Images

Sannadkii 1991, dawladii dhexe ee Soomaaliya ee uu hoggaaminayay Madaxweyne Maxamed Siyaad Barre ayaa dhacday kadib dagaallo sokeeye oo muddo dheer soo socday. Burburkan wuxuu dalka geliyey fowdo iyo kala dambeyn la’aan. Maamulkii dhexe ee dalka wuu burburay, taasoo keentay inay dalka ka jirto xaalad firaaqi ah. Dadka shacabka ah ayaa wajahay dhibaatooyin culus, oo ay ka mid tahay colaado hubaysan, qaxa dadka, iyo burburka kaabayaasha dalka.

## Dagaalkii Sokeeye iyo Qabiilaysiga (1991-1992) Embed from Getty Images

Markii ay dawladii dhexe burburtay, qabaa’il kala duwan oo hubaysan ayaa la wareegay qaybo kala duwan oo dalka ah. Dagaallo sokeeye ayaa qarxay, iyadoo qabaa’ilku ay ku dagaalamayeen dhul, awood, iyo kheyraad. Tani waxay keentay dhimasho iyo dhaawac badan, burburin hanti iyo kaabayaal, iyo barakac baahsan. Magaalooyin badan, oo ay ka mid yihiin Muqdisho, ayaa noqday goob dagaal, iyadoo dad badan ay ku nafwaayeen ama ku dhaawacmeen.

## Abaartii Sannadkii 1992 Embed from Getty Images

Dagaaladii sokeeye waxay keeneen burburka nidaamyadii wax soo saarka beeraha iyo xoolaha, taasoo sababtay macaluul baahsan oo dalka ka dhacday sanadkii 1992. Abaartii ayaa si gaar ah u saamaysay gobollada koonfureed ee dalka, halkaasoo kumanaan qof ay gaajo u dhinteen. Hay'adaha gargaarka caalamiga ah ayaa isku dayay inay kaalmo siiyaan dadka, laakiin xaaladda amni darro ayaa caqabad weyn ku noqotay dadaaladaas.

## Duullaankii Mareykanka ee Soomaaliya (1993) Embed from Getty Images

Sannadkii 1993, ciidamo ka socda Mareykanka iyo UN-ka ayaa galay Soomaaliya si ay u qabtaan hogaamiye kooxeedyo iyo inay caawiyaan dib u soo celinta nabadda. Duullaankan ayaa ku dhammaaday dhacdadii foosha xumeyd ee loo yaqaanay "Black Hawk Down," markii laba diyaaradood oo Mareykan ah lagu soo riday Muqdisho, taasoo keentay dhimashada in ka badan 18 askari oo Mareykan ah iyo boqolaal Soomaali ah. Dhacdadan waxay sii murjisay xaaladda amni ee dalka.

## Qaraxii Zoobe ee Muqdisho (2017) Embed from Getty Images

14-kii Oktoobar 2017, qarax weyn oo loo adeegsaday gaari miineysan ayaa ka dhacay isgoyska Zoobe ee magaalada Muqdisho, kaasoo sababay dhimashada in ka badan 500 qof iyo dhaawaca boqolaal kale. Qaraxan ayaa loo aqoonsaday inuu yahay qaraxii ugu weynaa ee abid ka dhaca Soomaaliya. Dhacdadan ayaa ahayd mid argagax leh, iyadoo dad badan ay ku waayeen qaraabadood iyo hantidoodii.

## Weerarkii Al-Shabaab ee Westgate Mall, Nairobi (2013) Embed from Getty Images

Inkasta oo weerarkan uu ka dhacay dalka deriska ah ee Kenya, wuxuu ahaa mid ka mid ah dhacdooyinka foosha xun ee ay geysteen Al-Shabaab, koox dalgaal yahanno oo ka soo jeeda Soomaaliya. 21-kii Sebtembar 2013, dagaalyahanno ka tirsan Al-Shabaab ayaa weerar ku qaaday suuqa Westgate Mall ee Nairobi, Kenya, halkaas oo ay ku dileen in ka badan 67 qof oo rayid ah. Weerarkan wuxuu si weyn u muujiyay awoodda iyo halista Al-Shabaab, taasoo saameyn weyn ku yeelatay dareenka ammaanka ee gobolka.

## Weerarkii Garoonka Diyaaradaha ee Muqdisho (2009) Embed from Getty Images

Sanadkii 2009, garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho ayaa noqday bartilmaameed weerar ka dhacay, kaasoo sababay dhimashada iyo dhaawaca dad badan oo rayid ah. Weerarkan ayaa muujiyay in Al-Shabaab ay awood u leeyihiin inay weeraro ka fuliyaan goobo muhiim ah oo amnigooda la adkeeyay. Garoonka diyaaradaha ayaa muhiim u ah isku xirka dalka iyo dibadda, waxaana weerarkan uu dhibaato weyn ku noqday dadaallada lagu doonayay in dalka lagu soo celiyo nabadda iyo xasiloonida.

## Qaraxyada iyo Weerarada Shabaab (2006-2024) Embed from Getty Images

Intii u dhexeysay sanadihii 2006 ilaa 2024, Al-Shabaab waxay fuliyeen weeraro badan oo qaraxyo iyo dilal ah oo ka dhacay gudaha Soomaaliya iyo meelaha ka baxsan. Weeraradan ayaa si gaar ah u saameeyay magaalada Muqdisho iyo gobollada koonfureed, halkaasoo ay dad badan ku dhinteen ama ku dhaawacmeen. Weerarada Al-Shabaab ayaa sidoo kale saameyn ku yeeshay dhaqaalaha iyo nolosha bulshada, iyadoo dad badan ay ka qaxeen guryahooda si ay uga baxsadaan colaadaha.

## Burburkii Kacaankii Dhaqaale ee Soomaaliya (1991-2024) Embed from Getty Images

Burburkii dhaqaale ee dalka wuxuu ahaa mid saameyn weyn ku yeeshay dadka iyo dalka. Wax soo saarka beeraha iyo xoolaha ayaa hoos u dhacay, taasoo keentay saboolnimo iyo shaqo la’aan baahsan. Kaabayaasha dhaqaalaha, sida waddooyinka, dekedaha, iyo garoomada diyaaradaha, ayaa burburay, taasoo sii adkeysay nolosha dadka. Shacabka ayaa wajahay dhibaatooyin dhaqaale oo aan horay loo arag, iyadoo dadka badankood ay ku noolaayeen xaalad saboolnimo iyo rajo la’aan ah.

## Weerarkii Al-Shabaab ee Hoteelka DusitD2, Nairobi (2019) Embed from Getty Images

Sannadkii 2019, Al-Shabaab waxay weerar ku qaadeen hoteelka DusitD2 ee magaalada Nairobi, Kenya. Weerarkan ayaa sababay dhimashada in ka badan 20 qof iyo dhaawaca tiro kale. Sida weerarkii Westgate Mall, weerarkan wuxuu ahaa mid si weyn u argagaxiyay dadka gobolka iyo caalamka. Al-Shabaab waxay muujiyeen in weli ay awood u leeyihiin inay weeraro ka fuliyaan goobaha muhiimka ah, taasoo keentay inay sare u kacdo cabsi amni oo baahsan.

## Ugu dambeyn Embed from Getty Images  

Dhacdooyinkan foosha xun ee taariikhda Soomaaliya waxay muujiyeen dhibaatada iyo saameynta ba’an ee ka dhalatay dagaalada sokeeye, iyo abaarta. Inkasta oo ay jiraan dadaalo nabadeed iyo gargaarka caalamiga ah, Soomaaliya weli waxay wajahaysaa caqabado badan oo dhanka amniga, dhaqaale, iyo horumarineed ah. Waxay muhiim tahay in bulshada caalamku ay sii waddo taageerada Soomaaliya si loo gaadho nabad iyo xasillooni waarta.